تعیین مناسب ترین حد بهره برداری مجاز گونه درمنه دشتی artemisia sieberi (مطالعه موردی: مراتع خشکه رود ساوه)

سطح وسیعی از مراتع ایران دارای پوشش درمنه است که تعیین میزان بهره برداری از پوشش درمنه زار در مدیریت صحیح مراتع ضروری است. این پژوهش جزو نخستین تلاش هایی است که برای تعیین میزان آسیب­پذیری یا مقاومت گونه های کلیدی در برابر چرای دام در منطقه خشکه رود ساوه انجام شده است. به منظور مطالعه اثر شدت های مختلف برداشت بر تولید علوفه گونه درمنه دشتی (artemisia sieberi) در مراتع استپی استان مرکزی، پیش از آغاز فصل رویش اقدام به محصور کردن قطعه­ای یک هکتاری مرتع در خشکه رود ساوه شد. تیمارهای آزمایشی شامل چهار شدت برداشت 25، 50 و 75% و شاهد (بدون برداشت) بودند. در هر تیمار 10 پایه از گونه به عنوان تکرار انتخاب و بر روی هر یک، متغیرهای وابسته مورد ارزیابی قرار گرفت. به مدت سه سال و هر ساله اقدام به اندازه گیری ارتفاع و تولید پایه­ها و برآورد چشمی ویژگی های بنیه و شادابی، مرگ و میر شد. نتایج حاصل در قالب طرح اسپلیت پلات در زمان، در سه سال (1387 تا 1389) با استفاده از  نرم افزار  sasمورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تولید علوفه گونه a.sieberi نشان داد که اثر سال، شدت­های مختلف برداشت و اثر متقابل آن­ها از لحاظ آماری در سطح 1% معنی­دار است. کم­ترین میزان تولید در سال 1389 در شدت برداشت 75% و بیش­ترین میزان آن در سال 1388 در تیمار شاهد رخ داده است. میانگین تولید، ارتفاع و شادابی از سال 1387 تا سال 1389 روند نزولی داشته است و در شدت برداشت های 50 و 75%، در حدود 20% مرگ و میر مشاهده شد. نتایج مربوط به آخرین سال (1389) که شدت برداشت­ها به خوبی در این سال نمایان می شود، نشان داد که بین شاهد و تیمار 25%، اختلاف معنی داری وجود ندارد و دو تیمار دیگر نیز در یک گروه قرار دارند. با توجه به تغییرات مدیریتی و محیطی مؤثر بر این گونه مرتعی، می توان بیان نمود که چرای دام تا 30%، اثر منفی بر عملکرد و بقای گونه  a.sieberi در این منطقه ندارد.